हे ऑपरेशन Artery (शुद्ध रक्तवाहिनी) आणि Vein (अशुद्ध रक्तवाहिनी ह्यांना सुक्ष्मशस्त्रक्रीयेने (miscrosurgery) जोडण्याची एक शस्त्रक्रीया आहे. हे ऑपरेशन कशासाठी करायचे ? ज्या पेशंटला डायलिसिसची गरज पडते त्यांना हातामध्ये वेगाने रक्तप्रवाह असणाऱ्या नसा (Veins) तयार करण्यासाठी हे ऑपरेशन करावे लागते. डायलिसिससाठी नसेमध्ये जोरात रक्तप्रवाह असणे आवश्यक असते. तेवढा वेगवान प्रवाह हातातल्या नसांमध्ये कृत्रिमरित्या निर्माण करण्यासाठी हे ऑपरेशन करतात. हे ऑपरेशन केव्हा करावे ? १) डायलिसिसची गरज पडेल अशी शक्यता वाटल्यावर २) हाताच्या नसा इंजेक्शन / सलाईन देऊन खराब होण्याच्या आधी. ३) पेशंटची कंडीशन चांगली असताना ऑपरेशन करणे उत्तम. त्यामुळे ऑपरेशन यशस्वी होण्याची शक्यता वाढते. ४) ज्या पेशंटचे डायलिसिस सुरु आहे अशांनी Read More
भाजणे टाळण्यासाठी सुरक्षिततेचे उपाय
उकळते पाणी, चहा, तेल आणि इतर पातळ पदार्थ अंगावर सांडून होणाऱ्या दुर्घटना, फटाक्यामुळे होणारे burns आणि shock लागून होणाऱ्या बर्न्स काही काळजी घेतल्यास आणि नियम पाळल्यास नक्कीच टाळता येतात. १. स्वयंपाक नेहमी ओट्यावरच करावा, ओटा नसल्यास बनवून घ्यावा, जमिनीवर स्वयंपाक करू नये. २. उकळते पाणी, दुध, वरण, पाक, भाजी इत्यादी जमिनीवर कधीही ठेवू नये, मुले धावत येऊन त्यात पडण्याच्या घटना घडत असतात आणि त्या भयंकर असतात. 3. उकळते तेल किंवा पाक इत्यादी असलेली कढई अत्यंत सावधान राहून उचलावी. सांडशीची पकड निसटल्यामुळे कढई लवंडून उकळल्या तेलामुळे बऱ्याच गंभीर हजा होवू शकतात. ४.प्रेशर कुकरची वाफ जिरण्या आधी उघडण्याची घाई कधीही करु नये. Read More
स्किन ग्राफ्टिंग झालेल्या रुग्णांसाठी सूचना
१) त्वचारोपण झालेल्या त्वचेला नियमितपणे साध्या पाण्याने स्वच्छ करावे किंवा धुवावे. २) लक्षात घ्या त्वचेला पाण्याची नितांत आवश्यकता असते. पाणी न लावल्यास ती त्वचा रुक्ष होते. त्यामुळे त्वचेला पाणी लावणे आवश्यक आहे. ३) पाण्याने धुतल्यानंतर त्वचा कोरडी करुन तिला तेल किंवा क्रीम लावावे. ४) त्वचारोपण झाल्यापासून तीन आठवड्यानंतर त्या त्वचेला नियमित मालीश सुरु करावी. ५) सांध्यावरती त्वचा रोपण झाले असल्यास तीन आठवड्यापर्यंत त्या सांध्याची अजिबात हालचाल करु नये. यासाठी प्लास्टर लावलेले असतेच. तीन आठवड्यानंतर सांध्याची पूर्ण हालचाल करता येते, परंतु रात्रीच्या वेळी सांधा परत प्लास्टर मध्ये ठेवावा. सांध्याजवळच्या त्वचा रोपणानंतर सांध्याची हालचाल योग्य होण्यासाठी व सांधा आक्रसू नये म्हणून अतिशय Read More
कीलॉईड (Keloid)
लहानशा फोडामुळे कधीकधी छातीवर जाड व्रण तयार होतात. हे व्रण वाढू लागतात तसेच फार त्रासदायक असतात. CABG शस्त्रक्रीयेनंतर सुद्धा असे व्रण होतात. ह्या व्रणांचे ऑपरेशन करत नसतात. ऑपरेशन ने हे व्रण अजून वाढतात. स्टीरॉईड (Steroid) चे इंजेक्शन योग्य प्रमाणात त्या व्रणात देणे हा एकमेव उपाय आहे. हे इंजेक्शन पहिल्या वेळी देतांना दुखते. कधी कधी ३-३ आठवड्यानंतर परत इंजेक्शन घ्यावे लागते. तेव्हा कमी दुखते. इंजेक्शन अगदी योग्य खोलीवर देणे आवश्यक असते त्यामुळे हे केवळ प्लास्टीक सर्जन किंवा त्वचारोग तज्ञाकडूनच घ्यावे. इंजेक्शन ने या व्रणातील त्रास कमी होतो व वाढ थांबते. कधी कधी होमिओपॅथी औषधांमुळे या व्रणांना फायदा होवू शकतो. कीलॉईड प्रमाणे Read More
प्लास्टीक सर्जरी – समज गैरसमज
प्लास्टीक सर्जरी ह्या शाखेचा उगम भारतातच १५०० वर्षापूर्वी झाला तरीही अजून या शाखेविषयी फारच कमी जागृती आढळून येते. Plasty (प्लास्टी) या शब्दाचा अर्थ रिपेअर करणे, सुंदर बनवणे, नीट आकार देणे, नष्ट झालेले असल्यास पुन्हा बनवणे असा होतो. म्हणून या शस्त्रक्रियांना प्लास्टीक Plastic सर्जरी म्हणतात. (प्लास्टीक मेटरियलचा या शस्त्रक्रियेशी काहीही संबंध नाही.) अतिशय नाजुकपणे, बारकाईने, कौशल्याने, सौंदर्याचा दृष्टीकोण डोळ्यासमोर ठेवून ह्या शस्त्रक्रीया केल्या जातात. खालील प्रकारच्या ऑपरेशनसाठी प्लास्टीक सर्जनची आवश्यकता असते. सर्व ठिकाणच्या Crush injuries. हाताच्या पंजाचे सर्व ऑपरेशन. चेहऱ्याचे सर्व ऑपरेशन्स, चेहऱ्याच्या हाडांचे व जबड्याचे फ्रॅक्चर त्वचा, मांस इत्यादी नष्ट झाल्यास उदा. (१) अॅक्सीडेन्ट मुळे (२) भाजल्यामुळे (३) कॅन्सर झालेला Read More
हाताच्या ऑपरेशनमध्ये हात उंच ठेवण्याचे महत्व
बोटाचे किंवा हाताचे कुठलेही ऑपरेशन झाल्यानंतर हात उंच ठेवणे आवश्यक असते. यामुळे हाताला व बोटाला सूज येत नाही. हात खाली लटकवल्यास ऑपरेशन झालेल्या भागाला अतिशय सूज येते. ऑपरेशनचे टाके भरण्यासाठी हाताला सूज न येणे हे आवश्यक असते. चालता-फिरतांना पेशन्टने हात छाती किंवा पोटापाशी धरावा. झोपतांना हात भिंतीला टेकून ठेवावा. हाताचे ऑपरेशन झालेल्या पेशन्टने एखादवेळी औषध घ्यायला विसरले तर चालू शकेल परंतु हात खाली केलेला चालणार नाही. लहान मुलांना हत वर ठेवणे समजत नाही म्हणून त्यांना कोपराच्या वर पर्यंत प्लास्टर लावणे अत्यावश्यक असते
चेहरा, जबडा, नाक, गाल, ओठ याचे ऑपरेशन झालेल्या पेशंटच्या आहारासंबंधी सूचना
१) चेहऱ्याचे कुठलेही ऑपरेशन झालेल्या पेशंटला ७ दिवसापर्यंत नरम जेवण द्यावे. उदा. खिचडी, पोळीचा काला, ज्यामुळे पेशंटला चावावे लागणार नाही. चावण्यामुळे ऑपरेशनच्या जागेवर ताण पडतो. २) तोंडाच्या आतमध्ये टाके लागलेल्या पेशंटला दोन दिवस फक्त दूध, वरणाचे पाणी, संत्रे, मोसंबी इत्यादीचा गाळलेला रस, नारळाचे पाणी, निंबूपाणी असा आहार द्यावा. तिसऱ्या दिवसापासून खिचडी, खीर, असा नरम व पातळ आहार द्यावा. ७ दिवसानंतर वरण, भात, भाजी, पोळी या सर्व गोष्टी कुस्करुन द्याव्यात. चिवडा, चकली आणि तळलेले कडक पदार्थ दोन महिने देऊ नये
अपघात होवून चेहऱ्याला झालेल्या जखमा
रस्त्यावरील अपघात होवून चेहऱ्याला मार लागल्यावर खरचटे आणि इतर खोल जखमा होतात. या मधे खूप माती गेलेली असते आणि त्वचा चिरडलेल्या गेलेली असते. ह्याचा योग्य वेळी प्लास्टीक सर्जनच्या हातून उपचार करणे गरजेचे आहे. अन्यथा चिरडलेले मांस आणि मातीमुळे जखमा वेड्या-वाकड्या बऱ्या होऊन पुढे चालून चेहरा विद्रूप होतो आणि नंतर त्याच्या मध्ये सुधारणा करणे अशक्य होते.
पायाच्या ऑपरेशन नंतर घ्यावयाची काळजी
पायाच्या कोणत्याही ऑपरेशन नंतर घोट्याचा योग्य व्यायाम करुन पायाच्या नसा आखडू न देणे अतिशय आवश्यक आहे. ज्या वेळेस रुग्णाला बऱ्याच काळ पर्यंत बेडरेस्ट दिल्या जाते त्या वेळेला घोट्याच्या मागील नसा आखडून घोट्याचा सांधा टाईट होतो, व पाऊल खालच्या दिशेने झुकते. एकदा पाऊल अशा पोजीशनमध्ये फिक्स झाले की, त्या पायावर उभे राहता येत नाही. हे टाळण्यासठी घोट्याच्या सांध्याची सतत हालचाल करत राहणे व पाऊल शक्य तितके वरच्या दिशेने ओढणे अतिशय आवश्यक आहे. यासाठी पाऊल दिवस रात्र काटकोनात राहील अशा रितीने भिंतीला टेकून ठेवावे व सतत ते जास्तीत जास्त वरच्या दिशेने लोटण्याचा प्रयत्न करा. (Diagram 1) – असा ठेवू नये. ( Diagram Read More